Zadławienie i zakrztuszenie to sytuacje, które mogą zagrażać zdrowiu, a nawet życiu. Czym się różnią?
Znajomość istotnych różnic między zadławieniem a zakrztuszeniem w praktyce przekłada się na skuteczną pomoc dławiącemu się człowiekowi. Poznaj je – i naucz się rozróżniać sytuacje zagrażające ludzkiemu życiu.
Zadławienie a zakrztuszenie – różnice.
Zakrztuszenie (inaczej zadławienie częściowe, lekkie), to częściowe zablokowanie dróg oddechowych na skutek obecności w nich ciała obcego. Z kolei zdławienie jest całkowitą niedrożnością dróg oddechowych (jamy ustnej, gardła, krtani, tchawicy, oskrzeli, płuc). Z tego względu często określane jest także jako zadławienie całkowite lub zadławienie pełne.
Być może zastanawiasz się: Ciało obce w drogach oddechowych? Jak to? Wyjaśniamy!
Obie sytuacje (zarówno zakrztuszenie, jak i zadławienie) mają miejsce wówczas, gdy drogi oddechowe zablokowane są przez ciało obce, którym mogą być (między innymi):
W przypadku dorosłych:
- kawałki jedzenia;
- tabletki;
- elementy protez i aparatów ortodontycznych;
- inne przedmioty, które mogą trafić do jamy ustnej osoby dorosłej przez przypadek,
W przypadku dzieci):
- jedzenie;
- klocki lub drobne elementy zabawek;
- monety;
- kamyczki;
- guziki;
- i inne małe przedmioty, które mogą trafić do ust dziecka (szczególnie malutkiego, który poznaje otaczającą go rzeczywistość przy pomocy zmysłów, przede wszystkim smaku, biorąc do buzi niemalże wszystko, co znajdzie się w zasięgu jego rączek).
Przyczyny zadławienia ciałem obcym mogą być różne. Najczęściej są to jednak:
- pośpiech lub nieuwaga w przypadku spożywania posiłku, czy zakrztuszenie okruszkiem, który „poleciał tam, gdzie nie trzeba”,
- brak koordynacji nad mięśniami odpowiedzialnymi za funkcję przełykania (zarówno w przypadku niemowląt, u których ta umiejętność się dopiero kształtuje, jak i w przypadku seniorów, których często dotykają upośledzenia organów odpowiednich za przełykanie).
Pierwsza pomoc w przypadku zakrztuszenia i zadławienia.
Przy zakrztuszeniu, czyli zadławieniu częściowym (lekkim), najlepszą pomocą z Twojej strony, wbrew pozorom, będzie pozostanie (prawie!) bezczynnym. Jedyne co możesz (i powinieneś) robić, to obserwować osobę dławiącą się, zachęcać ją do silnego kaszlu i pozwolić jej samodzielnie odkrztusić ciało obce; kaszel to najlepsza, ponieważ inicjowana przez organizm, metoda udrożnienia częściowo zamkniętych dróg oddechowych.
Jeśli jednak zauważysz, że zadławienie przechodzi w fazę cięższą, REAGUJ!
Zadławienie całkowite (ciężkie) wymaga przejęcia inicjatywy. Co robić po kolei?
Uderzenia w okolicę międzyłopatkową
- Stań za dławiącą się osobą, umieszczając dłoń na jej klatce piersiowej, a następnie pochyl ją do przodu. Dzięki temu ciało obce nie przesunie się w dół dróg oddechowych.
- Nadal podtrzymując poszkodowanego, nadgarstkiem drugiej ręki wykonaj pięć energicznych uderzeń w okolicę międzyłopatkową. Staraj się wykonywać posuwisty ruch dłonią (jakbyś chciał wysunąć ciało obce z dróg oddechowych).
Uciśnięcia nadbrzusza – chwyt Heimlicha
- Stań za poszkodowanym i obejmij go oburącz.pamiętaj, by przyjąć stabilną pozycję, dzięki której będziesz w stanie podtrzymać poszkodowanego w razie upadku.
- Umieść dłonie splecione w pięść pomiędzy pępkiem a końcem mostka poszkodowanego.
- Pochyl go do przodu w taki sposób, aby głowa i ujście górnych dróg oddechowych znalazły się poniżej pępka.
- Wykonaj 5 energicznych uciśnięć nadbrzusza. W trakcie powtarzania tej czynności obserwuj czy nie doszło do udrożnienia dróg oddechowych.
Naprzemienne wykonywanie uderzeń międzyłopatkowych i uciśnięć nadbrzusza
Wykonuj je według powyższych wskazań w sekwencji 5×5 (5 uderzeń, a następnie 5 uciśnień).
RKO (resuscytacja krążeniowo-oddechowa)
- Nieprzytomnego poszkodowanego ułóż na równej, twardej powierzchni.
- Następnie odchyl ostrożnie jego głowę i unieś żuchwę (w tym celu jedną rękę ułóż na czole, a drugą na żuchwie).
- Kciukiem i palcem wskazującym ręki od strony czoła zaciśnij miękkie części nosa poszkodowanego.
- Utrzymując brodę lekko uniesioną, rozchyl delikatnie jego usta.
- Wykonaj 5 wdechów ratowniczych, po 1-1,5 sekundy każdy.
- Jeśli nie udało Ci się przywrócić poszkodowanemu oddechu, przejdź standardowego RKO, czyli ucisków i wdechów ratowniczych w stosunku 30:2.
Ważne jest, abyś resuscytację krążeniowo-oddechową wykonywał do momentu udrożnienia dróg oddechowych, lub przejęcia tej czynności przez wykwalifikowane służby (albo w razie wyczerpania własnych sił – przez inną osobę). Przed każdym kolejnym wdechem ratowniczym należy sprawdzić, czy nasze działania nie przyniosły oczekiwanego efektu – przywrócenie poszkodowanemu funkcji życiowych.
LifeVac
Kiedy wszystkie propozycje protokołu pierwszej pomocy w przypadku zadławienia okażą się nieskuteczne, użyj LifeVac!
Co to jest LifeVac?
Urządzenie ssące opracowane w celu udrażniania dróg oddechowych u osoby zadławionej, gdy standardowy protokół pierwszej pomocy został zastosowany bez powodzenia.
Możesz stosować go w przypadku zadławienia u (między innymi):
- kobiet w ciąży,
- dzieci (ważących ponad 18 kg),
- osób z chorobami przewlekłymi (np. dysfagią) i z dysfunkcją narządu ruchu,
- osób leżących, kiedy standardowa pierwsza pomoc w zadławieniach nie jest możliwa.
Jak działa LifeVac?
Wytwarza jednokierunkową siłę ssącą. Opatentowany zawór zapobiega przedostaniu się ciała obcego w głąb dróg oddechowych, a tym samym umożliwia wyprowadzenie go na zewnątrz. Urządzenie generuje niemal 6-krotnie większe ciśnienie niż podczas uciskania klatki piersiowej i ponad 10-krotnie większe niż manewr Heimlicha.
3 proste kroki, którymi możesz uratować ludzkie życie.
Zastanawiasz się, na czym polega obsługa urządzenia LifeVac? To proste!
przyłóż – przyciśnij – pociągnij
- Przyłóż maskę do twarzy obejmując szczelnie usta i nos.
- Przyciśnij rączkę urządzenia w kierunku twarzy.
- Pociągnij za rączkę do siebie.
Czy LifeVac jest bezpieczny?
Tak, ponieważ nie zawiera elementów, które należy wprowadzić do jamy ustnej. Używając go, nie uszkodzisz dziąseł, zębów, języka, podniebienia czy żeber poszkodowanego (do czego może dojść podczas masażu serca).
LifeVac w Polsce
9 sierpnia 2019 roku w Domu Pomocy Społecznej w Krakowie (ul. Krakowskiej 55) wykonano pierwszą w kraju skuteczną akcję ratunkową osoby zadławionej z wykorzystaniem LifeVac.
81-letnia podopieczna DPS Kraków zadławiła się. Będący na miejscu opiekun, po zastosowaniu standardowych procedur reanimacyjnych zgodnych z wytycznymi Europejskiej Rady Resuscytacji, zdecydował o użyciu urządzenia LifeVac, będącego na wyposażeniu DPS. Dzięki zastosowaniu urządzenia ssącego udało się udrożnić drogi oddechowe poszkodowanej oraz przywrócić prawidłowy oddech. Stan poszkodowanej jest dobry, nie została hospitalizowana.
W sytuacji, gdy zagrożone jest ludzkie zdrowie i życie, najważniejsze jest sprawne działanie. Pamiętaj, że efektywna pierwsza pomocy to wypadkowa opanowanych nerwów, wiedza z zakresu pierwszej pomocy, a także łatwy dostęp do sprzętu medycznego, który znacznie usprawnia przebieg akcji ratowniczej. Tego rodzaju wsparciem w przypadku zadławienia ciężkiego jest LifeVac!